رباط پشت بادام
از رباط پشت بادام چه میدانید ؟؟؟
من تعجب می کنم از جماعت فرهیخته ایی که در این ولایت زندگی میکنند و در فضای مجازی به رباط پشت بادام نپرداخته اند اصولا آنچه را به راحتی به دست فراموشی می سپارید انگار به سادگی بدست آوردید …….رباط …..یعنی کاروانسرا …..رباط به مکانهایی بین راهی در کویر میگویند که امکانات مسافرت را برای کاروانیان فراهم مینمود ….
رباط شاه عباسی شایع ترین کلمه ایست که شنیده اید …منسوب به شاه عباس میدانند چون دوران صفویه اوج رباط سازی در ایران بوده است ….اما لازم است بدانید این رباط سازی از ایران باستان در ایران رایج بوده و شایع ترین عمارتهایی که میتونم به عنوان رباط …از آنها یاد کنم رباط های سنگیست که در اطراف کویر و بیشتر در اطراف انارک و کوههای شمالی و زاگرس کشور به چشم میخورد ….رباط ریشه از ربط دارد …ربط ازیک چیز که به چیز دیگر ارتباط دارد …ربط به هم …ریشه در ارتباط …….یعنی ارتباطی که به هم ربط داشته باشد ….این ارتباط همان ارتباط کاروانسراهاست که زنجیروار بر هم متصل است و از مسیر دو راهی چادر ملو جدایی جاده ی اردکان یزد به سمت طبس …کاروانسراها به هم زنجیر شده است کاروانسراههایی با ابعاد مختلف که پوشش می داد کاروانیان جاده ی پر تردد مشهد و یزد را اما ….«رباط پشت بادام »تنها ارتباط راهی با شمال کشور پیدا میکرد ….راهی به حلوان و راهی به سمت بیاضه که به خور و جندق منتهی می گشت …رباط خرانق و رباط ساغند . رباط پشت بادام تا رباط خان …زنجیر کامل بود و این مسیر جنوب به خراسان بود ….رباط پشت بادام باید آبادتر بوده باشد …و نزدیکی به کوههای آب شیرین و وجود کلمه ی …. بادام …..از بوته هایی خبر میدهد که انبوهی و تراکم آن روزی در این سرزمین بسیار بوده است .
از همه مهمتر وجود چراگاههای کوهستانی در اطراف این ولایت و وجود هیزم فراوان محصولات دامی جهت تهیه ی آذوقه ی کاروانیان در رباط پشت بادام بیشتر از سایر رباط های دیگر بود ….
اما نکته ایی که جدا از موقعیت کنونی رباط پشت بادام در تاریخ این سرزمین حائز اهمت است مرتبط شدن سفر «امام رضا»به رباط پشت بادام است!!!!!سفری که قدوم مبارک شاه خراسان را در 60 کیلومتری بیاضه و خاک کویر را عطر آگین و مزین کرد . امام رضا هشتمین امام شیعیان که در سفری ناخواسته به دعوت مامون عباسی به خطه ی خراسان دعوت شد چیزی قریب 1200 سال پیش حدود سال های 200 ه.ق …این سفر که نهایت تاریخی آن به شهادت امام در سن 55 سالگی و دفن در محل مشهد کنونی ختم شد .
شاید از مردم رباط … کسی این را در سینه ندارد و یا شاید در تاریخ این سرزمین نقل نکرده است اما سند این سفر در کتاب ..میراث ماندگار ….اثر امیر شادمند چاپ 1394 به نقل از حاکم نیشابوری درنقل از حدیث سلسله الذهب …مسیر امام را طبق نقشه ذیل از نباج . سوق الاهواز .ارجان .ابرقو .کویر یزد .رباط پشت بادام .نیشابو ر. توس و سرخس و در نهایت به سرخس ختم کرده و بدین معنی است که امام از خرانق و ساغند و رباط خان عبور کرده اند . ( حدود مرزهای ایران در دوره ی عباسیان . عرفان منش .جلیل .اطلس تاریخی ایران .)
این سفر اگر چه در کویر مرکزی ایران اثرات زیادی بر جای گذاشته اما هرگز به راحتی فراموش نشده است و طبق اسناد تاریخی پس از شهادت آن امام همان گروههای زیادی از علویان برای خون خواهی حضرت روانه خراسان شدند که جنک بین ایرانیان و علویان در نشابور گرمه در مرکز ایران مو جب شهادت امامزاده ی بیاضه گردید .
رباط پشت بادام از معدود جاههای زیبای منطقه و در حدود 70 کیلومتری بیاضه . دارای بافتی کوهستانی . آب و هوایی سرد در زمستان و گرم و خشک در تابستان دارای آب قنات . در شمال به ماسه های دریای بیاضه ختم شده که به آن ماسه هاس رباط هم میگویند . حیات وحش بی نطیر در کوههای اطراف اکثر مردم یاد دامداران وشتر و یا در معادن اطراف مشغول و سیل عظیمی از این جمعیت مهاجرت و به مشاغل گوناگون شهرها مشفولند . منطقه ایی به اسم غار پرویز …بازدید شد آثار تمدنهای گذشته در کورههای ذوب مس در دوران ایران باستان از هزاران پیش به چشم میخورد . رباط یا کاروانسرا رو به نابودیست و مرمت نشده و از آثار با ارزش این ولایت و یادگار تاریخیست در جنوب به معدن عظیمی از ذخیره ی سنگ آهن به نام چادر ملو ختم میگردد . بزرگترین معدن سنگ آهن خاور میانه سالهاست بهره برداری میگردد . فاصله تقریبی تا کانون گرم زمین در ایران و جهان ضلع جنوب شرقی کویر لوت بزرگ .
نزدیکترین فاصله به شهر آباد و بزرگ شهر یزد و ازبخشهای شهرستانهای یزد است . این مهم که امام رضا از این منطقه دیدن کرده است میطلبد که مردم این دیار قدر این سرزمین و رباط برجای مانده را بهتر بدانند . معادن زیادی در اطراف از جمله سنگ فلورین و خاک نسوز دارد ….. این منطقه را مردی دارد شیرین لهجه …زبان آنها گویش فارس با لهجه است.فامیلهای بزرگ این سرزمین مظفری .مظفری پور . فتحی . شو رابی . موسوی . بخشی .عابدینی فر …….می باشد .
تهران .محمد رضا فاضلی . زمستان 1395